35 nhà phát minh trẻ xuất sắc nhất 2014 (1/5)

-o0o-

Tất cả các ứng viên trong danh sách 35 nhà phát minh xuất sắc dưới 35 tuổi (TR35) đều được đề cử bởi công chúng hoặc bởi đội ngũ biên tập viên của MIT Technology Review. Sau khi loại từ 500 ứng cử viên xuống còn 80 người, một ban giám khảo khác sẽ đánh giá sự độc đáo và tác động của các phát minh tới cuộc sống thực tế. Điểm số của ban giám khảo đã giúp các biên tập viên chọn ra danh sách 35 nhà phát minh trẻ xuất sắc dưới đây.

-o0o-

Người Việt đầu tiên nhận giải thưởng sáng tạo toàn cầu U35

Lần đầu tiên một người Việt Nam nằm trong danh sách 35 nhà phát minh dưới 35 tuổi xuất sắc nhất năm 2014 do tạp chí MIT Technology Review bình chọn. Tạp chí này đã có một bài viết ngắn mô tả về quá trình nghiên cứu của chàng trai 32 tuổi.

Giọng Huế ở Stanford

Sinh ra và lớn lên ở một ngôi làng thuộc huyện Hương Thủy (Thừa Thiên - Huế), Lê Viết Quốc từng sống trong cảnh sinh hoạt mà không có điện. Nhưng may mắn là nhà anh gần thư viện. Đọc được những cuốn sách viết về những phát minh vĩ đại của nhân loại, anh mơ ước một ngày nào đó mình cũng sẽ đóng góp vào danh sách này.

Năm 14 tuổi, anh cho rằng

thế giới sẽ thay đổi nếu có một chiếc máy đủ thông minh để làm một nhà phát minh. Ước mơ đó bây giờ vẫn chỉ là ước mơ. Nhưng nó đã truyền cảm hứng để Quốc trở thành một trong những người tiên phong nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo – thứ có thể cho phép các phần mềm hiểu về thế giới tốt hơn cách mà con người đang làm.

Phát minh này được nảy ra mỗi lần anh cảm thấy thất vọng khi còn học ở ĐH Quốc gia Úc và sau đó là nghiên cứu sinh ở ĐH Stanford mỗi lần anh tìm hiểu về trí tuệ nhân tạo. Những thứ được gọi là phần mềm trí tuệ nhân tạo thường cần rất nhiều sự hỗ trợ từ con người. Người ta phải chú thích dữ liệu, ví dụ như chú thích những bức ảnh có hoặc không có khuôn mặt trước khi phần mềm có thể hiểu. Sau đó, người ta phải cho phần mềm biết những chi tiết quan trọng cần chú ý trong dữ liệu đó. Kiểu công việc đòi hỏi sự kiên nhẫn này khiến Quốc thấy khó chịu. Mặc dù tính tình rất dễ chịu với người khác, nhưng anh đặt nhiều kỳ vọng hơn vào những chiếc máy này. “Tôi không phải người kiên nhẫn” – anh cười và nói.

Khi còn ở Stanford, Quốc đã vạch ra một chiến lược cho phép phần mềm tự hiểu mọi thứ. Các học giả bắt đầu báo báo những kết quả đầy hứa hẹn nhưng rất mất thời gian về phương pháp được gọi là “deep learning” – phương pháp sử dụng các mạng lưới tế bào thần kinh mô phỏng.

Quốc đã tìm ra cách tăng tốc quá trình bằng cách xây dựng mạng lưới thần kinh mô phỏng lớn gấp 100 lần. Nó có khả năng phân tích dữ liệu nhiều gấp hàng nghìn lần. Đó là một phương pháp đủ thực tế để thu hút sự chú ý của Google – nơi đã thuê anh kiểm tra tiến trình này dưới sự hướng dẫn của GS Andrew Ng.

Khi kết quả nghiên cứu của GS Ng được công bố vào năm 2012, một cuộc đua đầu tư cho nghiên cứu “deep learning” được dấy lên ở Facebook, Microsoft và các công ty khác. Dù không có sự hỗ trợ từ con người nhưng hệ thống này biết cách phát hiện ra mèo, người và hơn 3.000 vật khác chỉ bằng cách phân tích 10 triệu hình ảnh lấy từ các video trên Youtube. Điều đó chứng minh rằng máy móc có thể hiểu được mà không cần sự hỗ trợ từ con người và hệ thống này đã đạt đến một trình độ mới.

Công nghệ này hiện đang được sử dụng trong phần mềm tìm kiếm hình ảnh và nhận dạng giọng nói của Google. Mặc dù ước mơ về chiếc máy phát minh của Quốc vẫn còn xa vời nhưng với phát minh này, anh đã giúp cho cuộc sống của con người tốt hơn rất nhiều.

Còn được biết đến với cái tên TR35, giải thưởng 35 nhà phát minh xuất sắc dưới 35 tuổi được trao thường niên cho cá nhân có những đóng góp trong các lĩnh vực y sinh học, điện toán, truyền thông, kinh doanh, năng lượng, vật liệu. Các ứng cử viên tới từ khắp nơi trên thế giới và được đánh giá bởi một ban giám khảo chuyên môn. Mục tiêu của giải thưởng này là “vinh danh những thành tựu có khả năng tác động đáng kể tới thế giới”.

Giải thưởng bắt đầu được trao từ năm 1999 với 100 người nhận giải, tuy nhiên đến năm 2005 ban tổ chức rút xuống còn 35 người.

Một số cá nhân nổi bật từng nhận giải này gồm có: Larry Page và Sergey Brin (2 nhà sáng lập Google), Linus Torvalds (người sáng lập Linux), Jerry Yang (đồng sáng lập Yahoo), Jonathan Ive (nhà thiết kế iMac, sau đó là iPod và iPad), Mark Zuckerberg (người sáng lập Facebook)…

Fadel Adib, 25 tuổi

Adib sinh ra ở Leban vào năm 1989 – thời kỳ bạo lực chính trị ở nước này. Anh từng học ở American University of Beirut, làm nghiên cứu sinh ngành Khoa học máy tính và Phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo ở MIT. Anh được trao giải nhờ đóng góp về việc sử dụng Wi-Fi để theo dõi mọi người đang di chuyển ở các không gian khác.

Thiết bị này cũng có thể theo dõi nhịp tim và hơi thở của mọi người. Các cửa hàng bán lẻ muốn biết khách hàng di chuyển trong cửa hàng như thế nào có thể theo dõi khi một người tiến gần một sản phẩm, nhìn nó và đặt nó trở về chỗ cũ. Cảnh sát có thể theo dõi nếu có người đằng sau bức tường. Một trong những ứng dụng khác mà nhóm nghiên cứu đang nghĩ tới là theo dõi nhịp tim của thai nhi trong bụng mẹ mà không cần chạm vào cơ thể người mẹ.

Emily Balskus, 34 tuổi

Emily Balskus hiện đang là trợ lý giáo sư Hóa học và Sinh hóa học tại ĐH Harvard.

Đóng góp: Đưa ra những kiến thức chính xác hơn về vi khuẩn trong ruột, góp phần vào việc đưa ra những phương pháp điều trị tốt hơn cho các căn bệnh mãn tính.

George Ban-Weiss, 33 tuổi

Hiện đang là Giáo sư ĐH Nam California. Anh nghiên cứu về việc thời tiết và ô nhiễm ảnh hưởng tới các chính sách ở California như thế nào.

Miles Barr, 30 tuổi

Barr là CEO và là đồng sáng lập công ty Ubiquitous Energy.

Đóng góp: Sáng chế ra bảng năng lượng Mặt trời trong suốt. Sản phẩm này chưa có mặt trên thị trường nhưng hứa hẹn sẽ là một thiết bị bán chạy. Mặc dù bạn hoàn toàn có thể mua một chiếc điện thoại có pin năng lượng Mặt trời gắn ở mặt sau điện thoại nhưng bạn chỉ sạc được khi úp mặt điện thoại xuống, trong khi với thiết bị này bạn hoàn toàn có thể vừa dùng vừa sạc.

Ayah Bdeir, 31 tuổi