LÀNG NGHỀ KIÊN LAO, NAM ĐỊNH
Làng Kiên Lao
“Móng Kiên Lao, dao Vân Tràng” câu thành ngữ
cổ xưa còn lưu truyền đến ngày nay cho thấy từ lâu đời làng nghề Kiên Lao đã có
danh tiếng trong thiên hạ với hai nghề rèn, đúc.
Với tinh thần năng
động, sáng tạo, người dân làng nghề không chỉ giữ gìn nghề truyền thống cha ông
để lại mà còn phát huy lên tầm cao mới, phù hợp với thời đại công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước. Với hai nghề cơ khí và đúc là chủ lực nhiều ngành nghề
mới còn được mở ra, tạo nguồn việc làm đáng kể cho lao động địa phương và các
cùng lân cận.
1. Đúc chuông - nghề độc nhất trên miền Bắc
Nghề đúc nói chung rất
nhiều nơi có, tỉnh Nam
Định ngoài Kiên Lao còn có Tống Xá (Ý Yên) có thể đúc tượng nặng tới hàng trăm
tấn, nhưng đúc chuông trên miền Bắc độc nhất có Kiên Lao. Đây cũng là nghề
truyền thống lâu đời của Kiên Lao.
Nghề đúc chuông
Tính đến này, nghề đúc
Kiên Lao đã truyền qua sáu đời, một thời gian dài nghề bị đình đốn bởi chiến
tranh, khó khăn về nguyên vật liệu. Từ khi đất nước chuyển đổi cơ chế cũng như các
làng nghề khác, nghề đúc Kiên Lao mới có cơ hội khôi phục và phát triển. Nhất
là những năm gần đây, người dân chú trọng đời sống tâm linh, Đình chùa, Nhà thờ
được xây dựng đã tạo ra nguồn việc làm cho làng nghề.
Ngoài sản phẩm chủ yếu
là đúc chuông, thờ Kiên Lao còn đúc cả đồ thờ, đúc tượng và các đồ gia dụng nồi,
mâm, xanh, chảo. Những năm gần đây chỉ tập trung vào hai loại sản phẩm: chuông
và đồ thờ.
Chuông đúc có hai loại
chuông Tây và chuông Nam: Chuông Tây kéo dây của các Nhà thờ, còn chuông Nam đập vồ treo
ở Chùa.
Chuông Nam và
Chuông Tây
Danh tiếng nghề đúc
chuông Kiên Lao cả nước đã biết đến, chuông ở đây đúc ra không chỉ phục vụ cho
các Nhà thờ, Nhà chùa miền Bắc, miền Trung mà tới tận Cà Mau, Côn Đảo.
2. Cơ khí - nghề mũi nhọn đột phá
Giữa những năm thập kỷ
90 thế kỷ trước, đất nước bước vào thời kỳ đổi mới, với nền kinh tế nhiều thành
phần, sức lao động sáng tạo của người thợ được giải phóng. Từ sản xuất nhỏ lẻ
làng nghề Kiên Lao đã vượt lên chuyển hẳn sang lĩnh vực sản xuất cơ khí, tạo ra
những sản phẩm máy phục vụ sản xuất nông nghiệp và các ngành xây dựng chế biến
nông sản, lân sản, tàu thuyền, …
Từ chỗ sản xuất nhỏ
lẻ, giá trị sản phẩm làm ra không đáng kể hàng trăm gia đình nghề có cơ hội
nâng cao mức thu nhập. Những gia đình làng nghề có chí hướng đã đứng ra thành
lập công ty, doanh nghiệp, đầu tư trang thiết bị, máy móc mở rộng sản xuất với
quy mô lớn.
Khu công nghiệp
Xuân Tiến
Xã Xuân Tiến có 13
công ty cùng hàng trăm cơ sở sản xuất giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao
động.
Xã Xuân Kiên ngoài các
công ty lớn như: công ty TNHH Năng Lượng, công ty TNHH Đình Mộc, công ty TNHH
Axuzu còn nhiều hộ gia đình mở các cơ sở gò hàn, sửa chữa máy, …
Bước vào thời kỳ đổi
mới thực hiện cơ chế thì trường,với các chủ trương chính sách thông thoáng của
Đảng và Nhà nước đối với các thành phần kinh tế, bằng sự khôn ngoan, nhạy bén
của người làm nghề ở Kiên Lao đã tận dụng cơ hội tạo nên sự phát triển sản xuất
vượt bậc của Làng nghề.
Thấy máy đập lúa liên
hoàn của miền Nam
rất tiện ích cho nhà nông nhưng với giá máy lúc đó không mấy gia đình nông dân
miền Bắc có đủ điều kiện kinh tế mua được. Nên một số người đã đi vào tìm hiểu
sản xuất máy đập lúa liên hoàn nhằm tiết kiệm chi phí cho người dân, việc thu
hoạch đỡ cực nhọc, hiệu quả cũng được tăng cao hơn. Tiêu biểu cho những người
đầu tiên là hai anh em: Đinh Tân Việt và Đinh Thành Giang con nhà nòi cơ khí Đinh
Thanh Thiểm.
Sản phẩm máy đập lúa
liên hoàn của Kiên Lao ra đời lập tức được khách hàng đón nhận: giá thành thấp
hơn nhiều so với máy mua từ miền Nam, chất lượng bảo đảm, thóc không lẫn rơm,
không nát mà tỉ lệ hao hụt giảm đáng kể.
Máy đập lúa liên
hoàn
Bên cạnh đó, làng nghề
còn cho ra đời một sản phẩm mới, đó là máy trộn bê tông đa năng phục vụ cho
ngành xây dựng, cũng đạt được hiệu quả kinh tế rất cao.
Ở xã Xuân Kiên các
công ty: Đình Mộc, Axuzu, Năng Lượng đã hướng sản xuất vào dòng sản phẩm mới
với các loại máy phục vụ chế biến lân sản, tàu thuyền và sản xuất động cơ điện.
Những sản phẩm chưa có cơ sở sản xuất ,…
Với sản phẩm mô tơ và
thiết bị điện, một nghề tưởng như chỉ có thể phát triển ở thành phố, vậy mà
công ty Axuzu đã đứng được trên thương trường, sản phẩm được tiêu thụ trong Nam
ngoài Bắc, …
Làng nghề Kiên Lao đã
trở thành trung tâm sản xuất máy đập lúa liên hoàn của khu vực đồng bằng Sông
Hồng. Sản phẩm làng nghề Kiên Lao không chỉ xuất bán ở các tỉnh đồng bằng mà
còn đến với các tỉnh miền Trung, miền núi phía Bắc và các tỉnh của các nước
láng giềng: Lao, Trung Quốc. Cơ khí đã trở thành nghề mũi nhọn đột phá trong
chương trình phát triển kinh tế của làng nghề Kiên Lao.
3. Rượu Kiên Lao – Đặc sản làng nghề
Với đất đai màu mỡ,
Kiên Lao là nơi sản xuất ra những giống lúa gạo dẻo thơm – nguyên liệu chính để
nấu được loại rượu ngon, và cũng phải nói nơi đây có những mạch nước ngầm, yếu
tố quan trọng chưng cất nên thứ rượu chất lương ít nơi có được.
Công đoạn đánh tơi
cơm
Rượu Kiên Lao được chế
biến công phu từ những nguyên liệu cao cấp: gạo nếp cái hoa vàng, men, nguồn
nước. Cách thức là ủ cơm mọng và chưng cất nên rượu rất trong, giữ nguyên được hương
vị gạo ngon của quê nhà. Cứ 10 kg gạo sẽ cho ra 6 đến 7 lít rượu.
Nghề rượu ở Kiên Lao
lúc đầu chỉ là tự cung tự cấp theo nhu cầu của người dân địa phương, dần dần
sản phẩm đã đến với thị trường từ các chợ quê rồi cả nơi phố xá. Một thời tiếng
Rượu Kiên Lao vang xa khắp trong Nam ngoài Bắc.
Công đoạn rắc men
lên bề mặt cơm
Từ lâu đời nấu rượu
trở thành một nghề sinh sống của nhiều gia đình trong Làng. Nấu rượu kết hợp
với nuôi lợn, làm hàng xay, hàng sáo, người làm nghề có thu nhập không kém bất
kỳ nghề nào.
Để thương hiệu và vị
thế của Rượu Kiên Lao được vươn xa hơn, Công ty Cổ phần Làng nghề Kiên Lao đã
được thành lập do ông Đinh Thành Giang làm Giám đốc. Công ty đã đầu tư xây dựng
phân xưởng sản xuất, mua sắm thiệt bị khử Anđrêhit và Metazon, dây chuyền đóng
chai và sản xuất men tiến tới trực tiếp cung cấp men cho gia đình làm nghề.
Rượu của Công ty đưa
ra thị trường được đóng chai thủy tinh 0,3 lít và 0,75 lít; đóng chai nhựa an
toàn 2 lít dán tem mác “KILA” biểu tượng làng nghề.
Ước mong của người
làng nghề trong tương lai rượu Kiên Lao sẽ trở thành thương hiệu mạnh, góp mặt
cùng với các sản phẩm đồ uống khác trên thị trường, trong các siêu thị, nhà
hàng, khách sạn, …
Rượu Kiên Lao (Rượu
KILA) trong thời buổi thị trường có nhiều nhu cầu thưởng thức mới vẫn được đưa
đi các nơi, đó là món quà của quê hương rất được ưa chuộng.
4. Đất đa ngành nghề
Ngoài bề nổi dễ thấy
qua sản xuất của các doanh nghiệp, công ty còn là hàng chục ngành nghề hoạt
động ở hầu khắp các giong xóm của hai xã Xuân Kiên và Xuân Tiến.
Tuy quy mô không lớn
chỉ từ vài bà tới vài chục gia đình làm một nghề nhưng hoạt động cũng không kém
khẩn trương, hối hả.
Người làng nghề đang
tận dụng mọi cơ hội, khả năng làm việc để tăng thu nhập và làm giàu cho gia
đình đó cũng là đức tính cần cù, chăm chỉ lao động vốn có của người đất nghề:
Nghề làm tượng
Thánh (Nghệ nhân Kim Thành)
- Sản xuất bàn cạo râu
inox một tầng, hai tầng - mặt hàng đã cạnh tranh nổi với đủ mặt hàng nội, ngoại
nay đang tràn ngập thị trường.
- Sản xuất ống cho các
trạm bơm thủy điện.
- Nghề chế biến thực
phẩm cũng là ngành nghề có từ rất lâu của người Kiên Lao như: bún, bánh đa
quạt, miến dong, điển hình nhất hiện nay là miến gạo và bánh đa nem.
- Nghề làm quạt giấy.
- Nghề làm tượng
Thánh, làm tòa sơn son thiếp vàng,… Một trong những nghệ nhân nổi tiếng nhất
Làng Kiên Lao là nghệ nhân Kim Thành.
- Sản xuất kèn đồng.
Điển hình nhất là năm 2006, chiếc kèn đồng dài 5,5 m của địa phận Bùi Chu do
anh Ngô Thanh Hòa – người làng Kiên Lao sản xuất đã được ghi vào sách kỷ lục
Việt Nam.
… Và còn rất nhiều
ngành nghề khác nữa …
Thợ làng nghề Kiên Lao
là thế! Biết phát huy nghề truyền thống để phát triển kinh tế nhưng cũng không
ngại đi vào nghề mới, nghề khó và hầu như họ đều đi đến thành công. Khi một
nghề không còn thích ứng mất đi, lại có nghề khác thay thế, tạo công ăn việc
làm cho một lượng lớn thanh niên của địa phương.
---ooo0ooo---
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét