LÀNG NGHỀ GỒM BIÊN HÒA

LÀNG NGHỀ GỐM BIÊN HÒA

http://www.langnghe.org.vn

---o0o---

Có truyền thống từ thế kỷ XVII với đồ đất nung và sành nâu ... nhưng phải đến cuối thế kỷ 19 và thế kỷ 20, gốm Biên Hoà với các sản phẩm đồ gốm sành xốp mới trở nên nổi tiếng và đặc biệt đã giành được huy chương vàng tại các cuộc triển lãm gốm mỹ thuật quốc tế tại Paris năm 1990 và 1993. Đặc trưng của loại gốm này là sự kết hợp phong cách gốm Việt Nam, gốm Trung Quốc và gốm Limoge của Pháp.

Theo xa lộ Sài Gòn – Biên Hòa, tới lưu vực sông Đồng Nai, ta bắt gặp những làng mạc trù phú với vô số lò gốm đang ngày đêm toả khói, đó là các làng gốm Biên Hòa của Tỉnh Đồng Nai, nổi tiếng hơn cả là Cù Lao Phố, các làng Bình Dương và Xuân An. 

Điểm nổi bật của các sản phẩm gốm Biên Hòa là vừa có giá trị nghệ thuật lại vừa có giá trị sử dụng cao. Chủ yếu là các loại đôn voi, đôn tròn, các loại chậu hoa, tượng, thú... với nét trang trí canh tân hiện đại, tinh tế, sử dụng men nhẹ lửa, màu men thanh thoát trắng sữa hay trắng ngà. Các đề tài trang trí trên gốm sứ thường mang phong cách Trung Quốc như hình ảnh Tứ quý, Tứ linh, những bài thơ vịnh bằng chữ Hán thường thấy trên các sản phẩm tráng men của Biên Hòa.

Bên cạnh đó, dòng gốm mỹ thuật của Biên Hòa cũng rất nổi tiếng. Cách đây hơn 20 năm, các nghệ nhân gốm Biên Hòa đã rất thành công trong việc vẽ, khắc tranh dân gian trên gốm, hình thành một dòng tranh gốm rất phát triển cho đến ngày nay. Các sản phẩm gốm mỹ thuật ở Đồng Nai rất phong phú: từ trường phái khai thác văn hóa Chăm như hình ảnh tượng thần Vixnu, thần Xiva đang nhảy múa đến các loại tượng dân gian Việt Nam như Mục đồng, Tố Nữ... Ngoài ra, Biên Hòa còn nổi tiếng bởi các sản phẩm gốm đất nung (gốm đỏ) không phủ men mang vẻ đẹp tự nhiên rất được thị trường ưa chuộng. 

Hai yếu tố quan trọng tạo nên vẻ đẹp đặc trưng của gốm Biên Hòa là nguồn nguyên liệu cao lanh và đất sét màu chất lượng cao cộng với trình độ của đội ngũ thợ gốm có tay nghề. Có thể nói, tài nghệ của thợ gốm Biên Hòa chính là ở chỗ họ đã tiếp thu, hòa nhập được những nét tinh hoa của các nền văn hóa trong các sản phẩm của mình. Qui trình sản xuất một sản phẩm gốm trước hết qua khâu tạo dáng trên bàn xoay hoặc trong khuôn, được trang trí vẽ chìm, đắp nổi hoặc trổ thủng sau đó phủ men màu lên những phần đã trang trí trước khi đưa vào lò nung.

Các khu vực sản xuất gốm Đồng Nai hiện nay tập trung chủ yếu ở phía Nam thành phố Biên Hòa, tại các xã Hóa An, Vũ Hòa, Tân Vạn, Tân Hạnh và Long Thành. Trên địa bàn tỉnh có tới hàng trăm doanh nghiệp, các công ty TNHH và cơ sở sản xuất gốm sứ. Hầu hết các cơ sở sản xuất lớn ở đây như Hợp tác xã Gốm Thái Dương, Công ty TNHH Minh Đức, Công ty TNHH Việt Thành, Công ty THNH Đồng Thành ... đã đầu tư trang bị lò nung bằng ga, nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều và hạ giá thành sản xuất. Tham gia nhiều hội chợ quốc tế và các cuộc triển lãm lớn trên thế giới, các sản phẩm gốm Biên Hòa ngày càng được nhiều bạn hàng trên thế giới biết đến. Gốm Biên Hòa đã và đang được xuất khẩu đi hầu hết các nước ở Châu Á, Châu Âu và Châu Mỹ, đem lại kim ngạch xuất khẩu năm sau cao hơn năm trước. Năm 2000, kim ngạch xuất khẩu gốm thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh đạt 6,683 triệu USD nhưng năm 2002 đã đạt tới 9,6 triệu USD.

Trong xu thế phát triển và hội nhập hiện nay, Đồng Nai là một trong những tỉnh rất có thế mạnh về đầu tư nước ngoài, trong đó các ngành nghề thủ công truyền thống, đặc biệt là nghề gốm sứ đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế của tỉnh. Với lợi thế là một thành phố nằm ở cửa ngõ của thành phố Hồ Chí Minh, thuận lợi về vận tải và kinh doanh xuất nhập khẩu, ngành gốm Đồng Nai với truyền thống và phong cách riêng rất độc đáo hoàn toàn có đủ điều kiện để giới thiệu và mở rộng thị trường của mình ra nhiều nước trên thế giới.

---ooo0ooo---