Trang

Thứ Ba, 29 tháng 4, 2014

SƯNG RUỘT DƯ (2/2)

SƯNG RUỘT DƯ (APPENDICITIS) (2/2)
BS Nguyễn Văn Đức
-o0o-
Các thử nghiệm và phim chụp
image

Định bệnh sưng ruột dư chính dựa vào lời kể bệnh có duyên, mạch lạc, rõ ràng của bạn, thêm vào đấy là bàn tay thăm khám của bác sĩ. Các thử nghiệm không giúp vào sự định bệnh cho lắm, song giúp ta loại bỏ nhiều bệnh khác có thể gây những triệu chứng tương tự, như sạn đường tiểu, nhiễm trùng đường tiểu, thai ngoài tử cung, v.v..
Hai thử nghiệm căn bản cho bất cứ ai đau bụng dưới là “complete blood count” (viết tắt CBC, xin tạm dịch “đếm máu toàn diện”) và phân tích nước tiểu (urinalysis). Nếu người đau bụng thuộc phái nữ, ta cần làm thêm trắc nghiệm thử thai (pregnancy test), xem người phụ nữ có đang mang bầu hay không.
image
Thử nghiệm máu “complete blood count” (CBC) cho thấy các trị số của bạch cầu (white blood cells), hồng cầu (red blood cells) và các tiểu cầu (platelets), những loại tế bào chính trong máu. Khi sưng ruột dư, thường “complete blood count” cho thấy các bạch cầu tăng cao trong máu, khoảng 12.000 đến 15.000 bạch cầu trong mỗi phân khối máu (bình thường, ta có 5.000-10.000 WBC/mm3). Nhưng đến 10% số người sưng ruột dư có số lượng bạch cầu trong máu hoàn toàn bình thường, nên ta không thể chỉ dựa vào “complete blood count” để định bệnh hoặc loại trừ sưng ruột dư.
Trong mẫu nước tiểu được phân tích (urinalysis), nếu ta thấy có nhiều máu (hematuria) hoặc nhiều tế bào bạch cầu quá (pyuria), chắc bạn không sưng ruột dư đâu, chỉ bị sạn đường tiểu hoặc nhiễm trùng đường tiểu thôi, xin mừng cho bạn. Bạn là phái nữ, thử nghiệm thử thai cho thấy bạn có bầu, chết, ta nên nghĩ đến bệnh thai ngoài tử cung (ectopic pregnancy) là vừa, nếu thực bạn không sưng ruột dư.
Một lần nữa, đời lại vẫn chưa dễ như ta tưởng. Xin lỗi, bạn kể bệnh lơ mơ, khám đi khám lại, định bệnh vẫn lờ mờ, các thử nghiệm “đếm máu toàn diện” (complete blood count), phân tích nước tiểu không giúp gì hơn. Và bạn vẫn còn đau nhiều, chẳng lẽ lại cứ đem bạn đi mổ bừa, mở bụng bạn ra xem có đúng bạn sưng ruột dư hay không, nếu không thì đóng lại cũng chẳng sao? Có lẽ ta phải nhờ đến các phương pháp siêu âm (ultrasound) hoặc Cat scan vậy.
image
Siêu âm rất chính xác (specific) trong việc xác định bạn không bị sưng ruột dư, nếu siêu âm cho thấy rõ cái ruột dư của bạn hoàn toàn bình thường, chả sưng to tí nào cả, ta có thể chắc ăn là bạn không bị sưng ruột dư. Nhưng độ nhạy (sensitivity) của nó chỉ khoảng 86%, tức nó không khám phá được 14% các trường hợp thực sự sưng ruột dư.
Gần đây, người ta thấy phương pháp chụp Cat scan có độ nhạy hơn hẳn siêu âm, đến 96%, chỉ sót có 4% các trường hợp thực sự sưng ruột dư. Nếu bạn đau không phải vì sưng ruột dư, Cat scan cũng khám phá những bệnh khác trong bụng khiến bạn đau hay hơn siêu âm.
Chữa trị
image
Trong trường hợp rõ ràng, không còn nghi ngờ gì nữa (bạn kể bệnh có duyên, mạch lạc, tả đúng diễn tiến của các triệu chứng, bác sĩ khám thấy đúng là sưng ruột dư), ta nhờ bác sĩ giải phẫu mổ ngay đi thôi, bạn nhé, lấy cái ruột dư đang làm phiền bạn ra, và rồi bạn sẽ thơ thới rời nhà thương, về lại nhà trong vòng vài ngày. Sưng ruột dư, ai cũng có thể bị, đây là việc Trời kêu ai nấy dạ, bạn chẳng nên buồn bã, ruột dư nó... thừa, cắt đi cũng chả sao. Và nếu mổ đúng lúc, khi ruột dư chưa bể vỡ, vết mổ sẽ nhỏ thôi, chỉ chừng 3 cm.
Trường hợp ta còn phân vân chưa rõ, bạn chịu khó... vào nhà thương nằm, để bác sĩ theo dõi. Cứ độ vài giờ, bác sĩ lại đến thăm bạn, xem các triệu chứng của bạn tiến triển thế nào, và khi khám cho bạn, có thêm những dấu chứng gì mới. Cứ 4 tiếng, ta làm lại thử nghiệm “đếm máu toàn diện” (complete blood count), xem lượng bạch cầu trong máu vẫn vậy, hoặc nó từ từ tăng lên. Nếu càng lúc càng có thêm bằng chứng bạn đúng bị sưng ruột dư, ta sẽ mổ cắt nó đi, trước khi nó bể vỡ, xì mủ vào trong bụng bạn. Còn may mắn, bạn bớt đau dần, không sưng ruột dư, thường 24 tiếng sau, bác sĩ sẽ để bạn hân hoan ra về.
image
Ôi, cái ruột dư, vì nó trước bao người đã mất mạng, hoặc nếu sống sót, cũng bao biến chứng. Nay tỉ lệ tử vong do sưng ruột dư đã giảm thiểu nhiều (không đến 1 người mất mạng trong 100 trường hợp sưng ruột dư). Nhờ vào trình độ y học cao hơn, nên bệnh được định ra sớm hơn, kỹ thuật giải phẫu, gây mê cũng tân tiến hơn trước.
---ooo0ooo---


Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét