NĂM TỴ NÓI CHUYỆN RẮN (2)

NĂM TỴ NÓI CHUYỆN RẮN (2)

Sưu tầm

---o0o---

Huyền thoại về rắn

Ngay từ thời Thượng Cổ, đã có nhiều tương quan và huyền thoại giữa người và rắn, có lẽ vì hình dạng dài và uyển chuyển của rắn được coi như xương và tủy sống là trung tâm của mọi hoạt động của con người. Gần đây, nhà phân tâm học nổi tiếng Karl Jung của Thụy Sĩ cũng phân tách rằng rắn với nhiều điều kỳ bí là biểu tượng của vô thức con người. Những nhà khảo cổ tìm thấy nhiều hình dáng "uốn éo" giống như rắn trong nhiều hình vẽ, tượng hoặc đồ gốm thời cổ. Nhiều hình vẽ con rắn khổng lồ cuốn quanh cả vũ trụ, dưới gốc cây hay khoanh tròn trên bụng đàn bà chửa, tượng trưng cho oai lực tạo nguồn sống cũng như bất tử. Rắn cũng chui ra từ trong hang dưới đất nên nhiều khi còn được coi là nguồn sống từ âm giới. Hình ảnh rắn ngậm đuôi trong miệng và lột da cũng tượng trưng cho sự tái sinh và trường thọ. Vì vậy, loài người đã sùng bái và thờ rắn từ lâu.

Người vùng Babylon và Ai Cập có nhiều tranh vẽ hoặc tượng những vũ công nhảy múa trong các buổi tế lễ theo dáng di chuyển của rắn. Người vùng Sumer tin tưởng rắn là thần vật bảo vệ "trục vũ trụ". Dân Ba Tư thờ thần rắn biết bay trên trới tên Azhi Dahaka, được coi như thần sáng tạo những trăng sao trên trời. Tưởng cũng nên nói người Âu Châu thời cổ sắp chung rồng và rắn vào cùng một loại trong đó rồng là một loại "rắn" sống trên trời, có cánh biết bay. Tên "dragon" tức là rồng bắt nguồn từ Hy Lạp chữ "drakon" có nghĩa là rắn.

Qua tới Ai Cập, hình ảnh rắn lại được thể hiện rõ ràng và phổ cập hơn. Ðiển hình nhất là vương miện của các vị vua (Pharaoh) đều có hình của thần rắn hổ. Khăn đội của của vua Ai Cập cũng được mở rộng tới vai, trông giống như rắn hổ phùng mang. Thần rắn hổ tên Uraeus thường được thấy khoanh tròn trên trán của vua chúa có liên quan tới thần Horus khi tái sinh thành những "Pharaoh". Nữ hoàng Cléopatra dùng rắn hổ cắn vào người để tự tử vì tin rằng Uraeus sẽ đưa nàng về chốn vĩnh hằng. Người Ai Cập còn tin rằng thần rắn Apep là chúa của bóng tối và hủy diệt vì lúc nào cũng muốn nuốt chửng mặt trời. Thần mặt trời Ra và thần bóng tối Apep tranh dành nhau quyết liệt, gây ra những lần nhật thực và đêm tối, nhưng lần nào thần Ra cũng thắng vì mặt trời vẫn xuất hiện mỗi ngày. Apep còn có hình dạng như một con cá sấu, có tên là Typhon tức là rồng. Trong thần thoại Hy Lạp, rắn Typhon là con út của thần Gaea và Tartarus. Typhon cao hơn núi, có cánh, đôi mắt nẩy lửa, chân có móng vuốt như rồng và thân rắn. Typhon kết hôn với nàng Echinda sanh ra bốn con là Hydra, Ceberis, Chimera và con sư tử Nemean. Người Ai Cập còn thờ thần rắn Nehebkau có chân và tay như người.

Tại Phi Châu, bộ lạc Ewe tin rằng con rắn khổng lồ tên "Anyiewo" thường hiện ra kiếm ăn vào lúc trời mưa, thân rắn phản chiếu lên trời thành cầu vồng. Người Dogan thuộc Trung Phi tin rằng có thần Lebe là một con rắn. Tại Dahomey, có thần rắn tên Danh hiện thân thành cầu vồng cuốn vòng quanh vũ trụ, đuôi ngậm trong miệng. Thần Danh hay Da, như vậy được coi là phúc thần bảo vệ trật tự toàn vũ trụ. Khi thần Danh hiện thân thành cầu vồng, phần nam tính mang màu đỏ, phần nữ tính màu xanh. Phần trên trái đất, Danh có 3,500 khúc, cũng bằng phần dưới để cùng nâng trái đất. Tại Nigeria, có thành phố cổ Benin rất huy hoàng tráng lệ không thua các đền đài Ai Cập, được kiến trúc theo hình dạng một con rắn.

Tại Trung Ðông, người Hebrew dùng rất nhiều danh từ để nói về rắn. Thí dụ như "akshub" là rắn khoanh tròn, "epheh" là rắn phun nọc, "Livyathin" (Leviathan) là rắn biển, "pethen" là rắn cuốn, "shephiyphon" là rắn mổ, "tsepha" hay "tsiphoniy" là rắn le lưỡi. Trong sách Exodus, rắn được đồng hóa với cây gậy, gọi là gậy Aaron. Tiên tri Moses có cây gậy khi liệng xuống đất biến thành rắn, khi cầm lên lại thành gậy. Moses dùng cây gậy rắn này để rẽ nước dẫn dân qua biển và đập vào đá để biến thành nước. Có lẽ con vật dáng sợ nhất trong Thánh Kinh mang tên Leviathan, là một con rắn hay rồng biển chuyên phá hoại trật tự và những sáng tạo trên đời. Leviathan cuối cùng bị Thiên Chúa đập nát đầu. Cùng cặp với Leviathan là Behemoth.

Vùng Trung Mỹ, dân Mayan thờ thần "rắn có lông" (feathered snake) tên Kulkulcan hay Queztalcoatl. Kim tự tháp "El Castle" thờ thần Kulkulcan có 365 bậc tượng trưng 365 ngày trong một năm, 52 cửa tượng trưng một thế kỷ Mayan có 52 năm và 18 sân thượng tượng trưng cho 18 tháng trong một năm Mayan. Dân Aztec cũng thờ thần rắn có lông này.

Tới Nam Mỹ, tại Columbia có thần rắn Chiminigagua cư ngụ trong một hồ đầy rắn. Ba Tây có nữ thần rắn Iara, còn được gọi là "mae d'agua" có nghĩa là "mẹ của nước". Dân Inca có nữ thần rắn Chalchiuhtlicue mặc áo rất đẹp dệt bằng vỏ sò và da rắn, là thần sinh sản. Tại Paraguay có thần Mboi-Túl mình rắn, đầu vẹt là thần che chỏ các loài vật và cây cỏ.

Tại Âu Châu, trong các đền thờ cổ La Mã, người ta tìm được dấu tích của thần Chimera là một sinh vật rất kỳ lạ thân sư tử, đầu dê, đuôi rắn. Thần y khoa Aescepulus hay Askepulus hiện thân trong thần thoại La Mã là một con rắn. Dân Celtic có huyền thoại Thánh Patrick đuổi rắn ra khỏi Ái Nhĩ Lan, ngoại trừ một con rắn lớn tên là Luogh Derg Monster bị nhốt dưới đáy hồ Lough Derg. Người ta thường thấy tượng thánh Patrick đạp đầu một con rắn, tượng trưng cho quyền lực Thiên Chúa chiến thắng qủi Satan. Tại Tô Cách Lan hiện nay vẫn còn đồn đại hồ Loch Ness có một con rắn biển lớn mà dân chúng thường thân mật gọi là Nessie. Nhiều người quả quyết đã nhìn thấy và chụp được cả hình Nessie, nhưng những cuộc thăm dò tìm kiếm đáy hồ Lock Ness mới đây bằng những dụng cụ thu hình tối tân không tìm ra dấu vết.

Tại Á Châu, người Nhật tin rằng vùng biển bao quanh các đảo đều có rất nhiều "người" rắn có lắm quyền lực. Nữ thần cai trị các sông là Sarawati kết hôn với một rắn chúa. Thần rắn Susa-No-Wo cũng được nhắc tới rất nhiều trong việc tranh chấp với nữ thần mặt trời Amataratsu omi kami.

Dân Ấn Ðộ từ lâu vẫn coi rắn hổ vẫn được coi là thần vật. Mãng xà vương Naga, con của Kadru và Daksha rất được dân chúng tôn thờ và sùng bái. Naga - tiếng Phạn có nghĩa là rắn - cư ngụ trong các cung điện của đô thị ngầm Bhogavati và cai quản các nguồn nước như sông ngòi, suối v.v... Naga biết hát và nhảy múa, đôi khi có nhiều đầu như Mulchalinda hay Naga Kanya. Sesha là vua của các Nagas có tới 1,000 đầu và bận y phục màu tím. Thần Shiva có rắn gọi là "naga bushana" cuốn quanh cổ. Thần Vishnu ngủ trên một con rắn cuốn tròn trên mặt nước. Hai con rắn khác, một ngóc đầu lên, một quay đầu xuống tượng trưng cho tình trạng thức và ngủ. Thần Vishnu khi ngồi cũng được rắn Naga Kanyan chín đầu phùng mang che chở. Trong kinh Phật cũng nói tới rắn 1,000 đầu tên Ananda khoanh tròn quanh trục trái đất. Sau thời gian tịnh tâm dưới gốc bồ đề, Phật Tổ ngồi tại một gốc cây khác để tham thiền không để ý gì đến chung quanh. Trong lúc đó, bỗng nhiên giông bão nổi lên. Một con rắn lớn tên Muchalinda từ gốc cây bò ra, cuốn quanh Phật 7 lần để che chở và dùng mang che đầu Phật cho khỏi ướt.

Dân Cam Bốt tin rằng vương quốc Khmer do vua rắn sáng lập. Con đường dẫn đến ngôi đền chính tại Ankhor Wat của Cam Bốt được khảm bằng nhiều "naga" bảy đầu và cũng có nhiều hình rắn được tạc trên tường. Ngay cả xứ Tây Tạng không có rắn cũng thờ thần Naga có tên là Lu. Tên Nagajurna tiếng Tây Tạng gọi là Lu-truh.

Ðặc biệt người Hy Lạp có rất nhiều thần thánh và huyền thoại liên quan tới rắn. Loại nữ trang cổ Hy Lạp thông dụng nhất mang hình rắn khoanh tròn. Thần Zeus được coi như vị thần tối cao, xuất hiện mỗi mùa xuân dưới dạng môt con rắn khoanh tròn cùng với nữ thần cai quản trái đất Rhea cũng mang hình rắn. Rắn, như vậy được người Hy Lạp coi là biểu tượng của đất và nước. Chính thần Zeus khi bị cha là Chronos đuổi giết đã biến hình thành một con rắn để trốn thoát.. Sau này Thần Zeus trở thành thần tối cao vì đã chinh phục được con rắn khổng lồ Typhon, tương tự như chuyện Yahweb chinh phục Leviathan trong thánh kinh. Người ta cũng tin rằng có một con rắn lớn tên Python nằm giữa trung tâm trái đất để giữ cho khỏi bể. Theo huyền thoại, Python là con của Gaia được nặn bằng bùn và đất đọng lại sau trận lụt lớn Deucalion. Vì Pythong quá hung dữ không ai giám lại gần nên dân chúng xin thần Appolo trợ gúp. Thần Appolo từ núi Olympus hiện xuống, dùng cây cung bạc, bắn mũi tên vàng giết chết Python, do đó thần Appolo còn được gọi là Pythian Appolo. Về thiên văn, người Hy Lạp dùng tên Draco có nghĩa là Rồng để đặt cho một chòm sao rất dài trông như con rắn trên trời. Theo truyền thuyết, rồng Draco là vật nuôi trong nhà của thần Zeus. Vì Zeus bắt cóc nàng Europa nên người em của nàng là Cadmus tìm đến cứu chị. Draco bị Cadmus giết chết nên thần Zeus biến Draco thành bất tử bằng cách đưa lên trời trở thành chòm sao. Ngoài Draco, còn có chòm sao khác mang tên Hydra cũng là một con rắn.

Nữ thần bảo hộ thành phố Athen là Athena rất nổi tiếng thường mang một tấm khiên có hình con rắn. Athena - người La Mã gọi là Minerva - còn được gọi là Pallas Athena. Nàng là con của thần Zeus (Jupiter), ngay khi được tạo ra từ trán cha đã khôn lớn và mặc áo giáp. Athena thường đội nón sắt, tay cầm giáo và mang khiên. Lớp áo giáp của Athena giống như của cha, có tên là "aegis", làm bằng một lớp da dê viền rắn, khi lay động phát ra tia chớp để giết quân thù. Ngày nay, tên "Aegis" được đặt cho hệ thống phòng thủ chống hỏa tiễn của các chiến hạm hải Quân Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Athena khác xa thần chiến tranh là Ares (Mars). Nàng tượng trưng khía cạnh tinh khôn, sáng suốt của nghệ thuật chiến tranh hơn là một chiến sĩ. Athena không những mưu lược khi xung trận mà còn rất hữu dụng trong hòa bình. Nàng là người sáng chế ra chiếc cầy và cách đóng ách vào bò để cầy đất. Athena được coi là nữ thần bảo hộ các thành phố lớn. Tên của nàng được dùng để đặt cho thủ dô Athen của Hy Lạp vì một hôm, thần Zeus cho biết sẽ dùng tên của vị thần nào tạo ra được sự lợi ích nhất cho dân chúng để đặt cho thành phố lớn nhất. Thần Poseidon tặng dân loài ngựa. Athena dùng mũi giáo đâm xuống đất tạo ra cây olive được dân chúng rất thích. Vì vậy thần Zeus trao tặng thành phố này cho Athena. Do đó, người ta còn thất nhiều hình tượng nữ thần Athena tay cầm cành olive biểu tượng cho hòa bình và sung túc. Athena là nữ thần còn trinh trắng nên được gọi là Parthenos (gái trinh) và được thờ ở đền Parthenon.

Huyền thoại đáng kể nhất còn liên quan tới ngày nay là chuyện ông Asclepius (người La Mã gọi là Aescepulus hay Askepulus) chuyên dùng rắn để chữa bệnh cho dân chúng nên sau này được tôn xưng ông tổ sáng lập ra ngành Y Khoa, trước cả tổ sư Hippocrates. Nguyên thần Apolo có một bà vợ tên Coronis là một cô gái rất xinh đẹp của thành phố Thessaly, nhưng vì bà này không trung thành nên bị Thần giết chết. Ðứa con trai sơ sinh của hai người được gửi cho Chiron là một quái vật đầu người, mình ngựa nuôi dưỡng. Ðược Chiron truyền Y Thuật nên Asclepius trở thành một danh y hành nghề cứu nhân độ thế. Cách chữa bệnh của ông rất lạ đời: ông thường cho các bệnh nhân vào nằm ngủ qua đêm trong một đền thờ Rắn Thần để đến khuya, bầy Rắn bò ra liếm vào mình con bệnh, đến sáng hôm sau bách bệnh đều tiêu tan! Vì lý do đó, dân chúng Hy Lạp thời cổ dùng hình ảnh biểu con rắn cuốn quanh cây gậy để làm biểu tượng của danh y Asclepius. Y thuật của ông cao siêu đến độ có một lần ông cãi mệnh trời, cải tử hoàn sinh cho một vị hoàng tử. Vì vậy, thần Zeus tức giận dùng một tia sét để đánh chết Asclepius. Y thuật của ông sau này được các đệ tử truyền qua La Mã và được Hippocrates hệ thống hóa. Hiện nay bên Hy Lạp vẫn còn các đền thờ Thần Rắn. Hình ảnh con rắn cuốn quanh cây gậy - gọi là caduceus, tiếng Hy Lạp là Kerykeion - trở thành biểu tượng của ngành y khoa hiện đại.

---ooo0ooo---